Bệnh nhân là N.V.H (40 tuổi) ở phường Cửa Ông, TP Cẩm Phả gặp tai nạn trong quá trình lao động được sơ cứu tại tuyến dưới và chuyển lên Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh tiếp tục điều trị. Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng tỉnh, chân phải đứt gần rời vùng trên đầu gối, lộ cơ và xương dập nát, chảy nhiều máu, chi dưới phải tái lạnh. Qua kết quả thăm khám và siêu âm mạch, các bác sĩ nhanh chóng hội chẩn cấp cứu chẩn đoán bệnh nhân bị gãy hở phức tạp 1/3 dưới đùi phải, mất đoạn bó mạch khoeo, đụng dập phần mềm nặng nề.

Phần xương chân của bệnh nhân bị dập nát biến dạng sau tai nạn.

Đánh giá đây là dạng tổn thương rất phức tạp, nguy cơ cắt cụt đùi phải cao do dập nát gần như toàn bộ xương và phần mềm, mất đoạn động mạch và tĩnh mạch, kèm theo nguy cơ nhiễm trùng do tai nạn trong môi trường bẩn, vì vậy cần chuyển mổ cấp cứu ngay lập tức để cứu chân người bệnh. Lãnh đạo kíp trực bệnh viện nhanh chóng huy động 2 kíp phẫu thuật liên khoa Ngoại, Chấn thương chỉnh hình, Gây mê hồi sức, Huyết học trong cùng 1 ca mổ nhằm xử trí đồng thời các tổn thương mạch máu cũng như xương và phần mềm chân bị gãy dập phức tạp.

2 kíp phẫu thuật nối thành công chân bị đứt rời cho bệnh nhân H.

Các kíp mổ gồm Ths.Bs Phạm Việt Hùng – Trưởng khoa Ngoại, Ths.Bs Lương Toàn Thắng – Trưởng khoa Chấn thương chỉnh hình cùng phẫu thuật viên khoa Ngoại, Chấn thương phối hợp các bác sĩ Gây mê hồi sức tiến hành gây mê nội khí quản, kiểm tra phần tổn thương thấy chân phải bệnh nhân đứt gần rời chỉ còn thần kinh khoeo, ít cơ và da ở phía ngoài đùi, tổn thương dập nát rất phức tạp. Để kịp thời cứu chân bệnh nhân do thời gian thiếu máu phần chi đứt rời đã hơn 3 tiếng, một kíp đã tiến hành cắt lọc phần dập nát, bơm rửa lấy sạch huyết khối trong các mạch máu; kíp khác lấy tĩnh mach hiển ở bên chân trái làm mảnh ghép do mất đoạn mạch dài không thể nối trực tiếp. Sau một giờ phẫu thuật, động mạch khoeo và hai tĩnh mạch khoeo chính cùng các nhánh tĩnh mạch phụ đã được ghép nối bằng tĩnh mạch hiển dưới kính lúp vi phẫu. Kiểm tra thấy động mạch và tĩnh mạch thông tốt, căng phồng, tròn đều và bắt được mạch, chân hồng ấm trở lại.

 
Phần chân đứt gần rời được ghép nối thành công nhờ tái thông các đoạn mạch đứt rời bằng đoạn mạch tự thân thay thế.

Tiếp tục xử trí phần xương bị gãy hở phức tạp, kíp bác sĩ Chấn thương chỉnh hình đã tiến hành cố định xương đùi phải bằng khung ngoại vi Fessa, cắt lọc nối các gân cơ bị đứt và tạo hình phần mềm che phủ. Trong quá trình mổ bệnh nhân được truyền hỗ trợ bổ sung 2 lít máu. Với sự phối hợp nhịp nhàng của hai kíp, ca mổ diễn thành công sau 3 giờ phẫu thuật. Hiện chân phải bệnh nhân phục hồi tốt, cẳng bàn chân phải hồng ấm có cảm giác, ngón chân cử động nhẹ nhàng.

Ths Bs. Phạm Việt Hùng, Trưởng khoa Ngoại, Bệnh viện Đa khoa tỉnh cho biết: “Bệnh nhân H. vào viện với tổn thương mạch chi rất nặng, 1/3 dưới xương đùi chân phải đứt gần rời, bắt đầu tím lạnh. Đây là trường hợp chấn thương khó, phức tạp nên trước đây bệnh nhân sẽ phải chuyển lên bệnh viện có chuyên khoa sâu về mạch máu để điều trị, tuy nhiên nguy cơ hoại tử chân rất cao do mất nhiều thời gian di chuyển. Với năng lực phẫu thuật mạch máu và vi phẫu được đào tạo bài bản, chúng tôi quyết định phẫu thuật ghép nối mạch vi phẫu và xử trí phần xương gãy rời ngay tại đây để kịp thời cứu phần chân bị đứt gần rời trong khoảng thời gian vàng, tránh nguy cơ cắt cụt do hoại tử chi, đảm bảo chất lượng cuộc sống về sau cho người bệnh. Cùng với đó, kíp mổ đã sử dụng mạch tự thân bên chân còn lại để khâu nối đoạn động mạch và tĩnh mạch khoeo bị dập nát, giúp bệnh nhân không phải uống thuốc duy trì suốt đời, giảm gánh nặng cuộc sống về sau. Rất may phần chân bị đứt rời phục hồi rất khả quan, đã có thể cử động bàn chân, sau khi vết thương ổn định bệnh nhân sẽ tiếp tục tập phục hồi chức năng”.

Chân phải bệnh nhân phục hồi tốt, phần chi đứt rời hồng ấm có cảm giác, ngón chân đã cử động nhẹ nhàng.

Không chỉ phẫu thuật nối thành công cho bệnh nhân H. mà trước đó Bệnh viện Đa khoa tỉnh cũng đã từng thực hiện ghép mạch tự thân cho trường hợp tai nạn lao động khác bị mất đoạn động mạch và tĩnh mạch đùi với kết quả hồi phục tốt. Đây là kỹ thuật khó, chuyên sâu được triển khai chủ yếu tại các bệnh viện tuyến trung ương có chuyên khoa sâu về mạch máu. Để triển khai thành công kỹ thuật phức tạp này trong các ca cấp cứu nguy kịch, không chỉ nhờ hệ thống máy móc trang thiết bị được đầu tư đồng bộ, hiện đại mà còn là sự phối hợp nhịp nhàng, nhạy bén trong xử trí các trường hợp tai nạn cấp bách cùng trình độ tay nghề chuyên môn vững vàng của đội ngũ y, bác sĩ trong làm chủ các kỹ thuật cao, chuyên sâu về phẫu thuật mạch. Qua đó góp phần ứng dụng hiệu quả trong thực hiện vi phẫu nối các chi, thể bị đứt rời, vết thương đứt gân cơ, mạch máu và thần kinh, mang lại cơ hội cho các trường hợp tai nạn chịu bị áp lực về thời gian vẫn được kịp thời xử trí ngay tại tuyến tỉnh, tăng khả năng cứu sống người bệnh mà không phải chuyển lên tuyến trung ương./.

Phòng TT&HCQT