Giãn tĩnh mạch dạ dày là một trong những nguyên nhân chính gây xuất huyết tiêu hóa, một trong những biến chứng nặng của xơ gan. Xuất huyết tiêu hoá do vỡ giãn tĩnh mạch dạ dày ít gặp hơn so với vỡ giãn tĩnh mạch thực quản (tần suất khoảng 15%), nhưng khi chảy máu xảy ra sẽ gây hậu quả nặng nề và lưu lượng máu cần truyền là rất nhiều, tỷ lệ tử vong cao (lên đến 55%) và nguy cơ tái xuất huyết cũng cao hơn.

Có nhiều phương pháp điều trị giãn tĩnh mạch dạ dày, trong đó nội soi thắt búi giãn và tiêm xơ là chỉ định thường được sử dụng. Tuy nhiên đây đều là phương pháp xâm lấn, hiệu quả điều trị thấp, nguy cơ tái xuất huyết cao do búi giãn không được xử trí triệt để, nếu tiếp tục vỡ sẽ khó kiểm soát mất nhiều máu gây tử vong. Với xu hướng xâm lấn tối thiểu ngày càng phát triển mạnh mẽ, các phương pháp điều trị bằng can thiệp nội mạch được ưu tiên ứng dụng rộng rãi, tiêu biểu là kỹ thuật BRTO nút giãn tĩnh mạch ngược dòng bằng bóng chèn. Đây là phương pháp xâm lấn tối thiểu, an toàn và hiệu quả cầm máu cao, ngăn ngừa chảy máy tái phát trong điều trị giãn tĩnh mạch dạ dày. Hiện nay, kỹ thuật BRTO đã đươc cải tiến thay thế bằng kỹ thuật PARTO. Phương pháp này sử dụng vật liệu nút mạch là dù kim loại cho phép gây tắc mạch máu có khẩu kính lớn trong thời gian ngắn, do vậy đã khắc phục được các nhược điểm bóng chèn của BRTO.

Với mục tiêu cập nhật các cải tiến kỹ thuật ít xâm lấn và hiệu quả điều trị tối ưu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh đã ứng dụng triển khai kỹ thuật PARTO (Plug-assisted Retrograde Transvernous Obliteration) trong điều trị giãn tĩnh mạch phình vị dạ dày với kết quả bước đầu khả quan.

Mới đây, một trường hợp được điều trị thành công bằng kỹ thuật này là bệnh nhân Nguyễn Thanh T. (35 tuổi) ở phường Hà Khánh, TP. Hạ Long. Anh T. ở nhà nôn máu đỏ tươi kèm máu cục nên gia đình đưa vào viện cấp cứu. Sau khi nội soi kiểm tra, bệnh nhân bất ngờ suy hô hấp nên lập tức được chuyển khoa Hồi sức tích cực theo dõi điều trị. Được biết, bệnh nhân có tiền sử xơ gan từng bị biến chứng xuất huyết tiêu hoá 1 lần. Các bác sĩ thăm khám thấy tình trạng kích thích, khó thở, da niêm mạc nhợt, bụng chướng, nôn nhiều máu đỏ tươi (gần 1000ml), hình ảnh nội soi cho thấy máu ngập dạ dày. Chỉ định bệnh nhân chụp CLVT ổ bụng có thuốc, phát hiện giãn lớn các tình mạch phình vị dạ dày có shunt nối sang tĩnh mạch thận. Sau khi hội chẩn cấp cứu giữa các khoa Chẩn đoán hình ảnh, Hồi sức cấp cứu và Thăm dò chức năng, các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị xuất huyết tiêu hoá, theo dõi do vỡ tĩnh mạch phình vị.

Hình ảnh nội soi cho thấy dấu hiệu xuất huyết tiêu hóa của bệnh nhân T.

Bệnh nhân được tiến hành thắt búi giãn bằng phương pháp nội soi nhưng không thành công do búi giãn quá lớn, nguy cơ tái phát cao. Hội chẩn liên khoa đánh giá tình trạng bệnh nhân vô cùng nguy kịch, phải xử trí sớm nếu không sẽ chảy máu khó kiểm soát, đe doạ đến tính mạng, các bác sĩ quyết định nút búi giãn tĩnh mạch phình vị dạ dày bằng phương pháp can thiệp nội mạch đi qua shunt vị thận.

Kíp can thiệp khoa Chẩn đoán hình ảnh tiến hành luồn vi ống thông từ tĩnh mạch vào vùng tổn thương, tiếp tục đặt một dù chặn vào vị trí shunt vị thận, sau đó bơm vật liệu để làm tắc búi giãn tĩnh mạch phình vị (vật liệu thường sử dụng là spongel). Búi giãn tĩnh mạch bị lấp đầy bởi chất gây xơ hoá sau một thời gian sẽ giảm kích thước và xẹp dần. Sau can thiệp, bệnh nhân được nội soi kiểm tra đánh giá không còn hình ảnh nhánh phình vị trong dạ dày, ổ chảy máu trong dạ dày bệnh nhân được giải quyết triệt để. Đến nay, bệnh nhân tỉnh táo hoàn toàn, ăn uống và đi lại bình thường sau 3-4 ngày can thiệp.

Với trang thiết bị hiện đại và tay nghề cao của kíp bác sĩ Bệnh viện tỉnh, bệnh nhân hồi phục nhanh chỉ sau 2 ngày can thiệp.

Bs. Đào Văn Đạt, khoa Chẩn đoán hình ảnh cho biết: Các bệnh nhân xuất huyết tiêu hoá do giãn đường tĩnh mạch phình vị có tỷ lệ tử vong rất cao. Trước đây, phương pháp điều trị là nội soi thắt búi giãn sẽ giúp cầm máu nhanh, song búi giãn vẫn còn nên có thể tái xuất huyết nghiêm trọng hơn ở những lần sau. Với việc triển khai phương pháp PARTO sẽ giải quyết triệt để những vấn đề nêu trên, búi tĩnh mạch phình vị sẽ bị làm tắc bằng vật liệu chuyên dụng, sau đó xẹp đi và biến mất, không có khả năng tái phát. Kỹ thuật này có thể ứng dụng rộng rãi kể cả với những trường hợp đang chảy máu, tỷ lệ thành công cao, thời gian can thiệp ngắn, bệnh nhân phục hồi nhanh ngay sau can thiệp. Quá trình thực hiện đòi hỏi chúng tôi phải cẩn trọng, khéo léo khi chọn lọc mạch và sử dụng dụng cụ (plug) phải vừa với vị trí shunt để máu không bị đẩy ra ngoài, sau đó bơm vật liệu chuyên dụng vào búi giãn.

“PARTO là kỹ thuật lựa chọn đầu tay để điều trị xuất huyết tiêu hóa do giãn tĩnh mạch phình vị có shunt vị thận với tỷ lệ thành công cao. Phương pháp điều trị này không chỉ mới ở tuyến tỉnh mà còn nhiều bệnh viện tuyến trên. Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh là một trong những bệnh viện tuyến tỉnh đi đầu thực hiện phương pháp này” – BS. Đạt chia sẻ.

Dụng cụ hiện đại sử dụng trong ca can thiệp. (plug và longsheat).

Ngoài bệnh nhân T., kíp can thiệp Bệnh viện Đa khoa tỉnh còn thực hiện nút búi giãn tĩnh mạch phình vị dạ dày thành công cho 3 bệnh nhân với kết quả tốt, hồi phục nhanh, ít biến chứng. Đây là phương pháp điều trị mới, tối ưu, ứng dụng công nghệ tiên tiến của nền y học hiện đại, khắc phục triệt để những hạn chế của các phương pháp trước đó. Để triển khai hiệu quả kỹ thuật này, ngoài hệ thống trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh đồng bộ, hiện đại, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh còn có đội ngũ bác sĩ, kỹ thuật viên giỏi, có trình độ chuyên môn cao được tham gia đào tạo, chuyển giao kỹ thuật bài bản từ bệnh viện hàng đầu tuyến trung ương (Bệnh viện Bạch Mai), giúp kíp can thiệp vững vàng, tự tin triển khai và làm chủ kỹ thuật, nhạy bén trong xử trí các trường hợp cấp cứu xuất huyết nguy kịch, giảm nguy cơ tử vong cho người bệnh.

Việc triển khai thành công và làm chủ kỹ thuật PARTO điều trị giãn tĩnh mạch dạ dày đã khắc phục hạn chế các phương pháp điều trị trước đó, qua đó ngày càng hoàn thiện các kỹ thuật ít xâm lấn trong lĩnh vực điện quang can thiệp nhằm mang lại kết quả điều trị an toàn và hiệu quả nhất cho người bệnh, đồng thời tiết kiệm đáng kể chi phí cho bệnh nhân trên địa bàn tỉnh được thụ hưởng dịch vụ khám chữa bệnh kỹ thuật cao ngay tại tỉnh nhà mà không phải lên tuyến trung ương./.

Phòng TT&HCQT