Bệnh nhân là N.T.N (36 tuổi) ở phường Cẩm Thịnh, TP Cẩm Phả. Cách đây khoảng vài ngày, bệnh nhân ở nhà sốt cao liên tục, ho nhiều, đau ngực, khó thở, điều trị tại bệnh viện tuyến dưới không tiến triển nên được đưa vào Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh. Qua chụp cắt lớp vi tính lồng ngực, các bác sĩ phát hiện hình ảnh khối phổi biệt lập kích thước lớn ở đáy phổi trái có động mạch nuôi xuất phát từ động mạch chủ ngực. Sau khi hội chẩn, bệnh nhân được chỉ định cắt phổi biệt lập qua nội soi lồng ngực.

Kíp mổ cắt thuỳ dưới phổi trái biệt lập cho bệnh nhân N. qua nội soi

Để có thể thực hiện cuộc mổ nội soi lồng ngực thuận lợi thì khâu gây mê vô cùng quan trọng, giúp phẫu thuật viên tự tin bóc tách và đưa khối phổi biệt lập của bệnh nhân ra ngoài an toàn. Bs.CKI Phạm Trung Đức, Phó khoa Gây mê hồi sức cho biết: “Chúng tôi thực hiện kỹ thuật gây mê nội khí quản 2 nòng carlens nhằm phân lập thông khí hai phổi riêng biệt để phẫu thuật viên có phẫu trường đủ rộng rãi sửa chữa bên phổi bị tổn thương, song vẫn duy trì thông khí tốt cho bên phổi còn lại, đảm bảo bệnh nhân hô hấp tốt, ổn định trong suốt cuộc mổ diễn ra. Bên cạnh đó, chúng tôi phối hợp chặt chẽ với phẫu thuật viên để hạ huyết áp chủ động, giúp phẫu thuật viên bóc tách phổi biệt lập ra khỏi mạch máu nuôi an toàn, thuận lợi”.

Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, kíp mổ khoa Ngoại do bác sĩ CKII Phạm Việt Hùng – Trưởng khoa phụ trách cùng các cộng sự phối hợp với bác sĩ CKI Nguyễn Trung Đức, khoa Gây mê hồi sức thực hiện. Qua các đường rạch nhỏ trên thành ngực, phẫu thuật viên đưa camera nội soi cùng dụng cụ phẫu thuật vào khoang ngực. Kíp mổ khéo léo bóc tách riêng từng động mạch nuôi lớn từ động mạch chủ ngực, thực hiện cắt bằng dụng cụ khâu nối mạch máu. Sau đó toàn bộ khối phổi biệt lập được tách rời khỏi thuỳ phổi trái bằng dụng cụ khâu cắt chuyên biệt. Kiểm tra thông khí sau cắt thấy phổi lành giãn nở tốt, không rò khí, ca mổ thành công sau hơn 1 tiếng phẫu thuật. 

Bệnh nhân mất máu ít nhờ kỹ năng phẫu tích cẩn trọng, tỉ mỉ của phẫu thuật viên. Sau mổ, bệnh nhân phục hồi tích cực được rút ống thở ngay, tự thở tốt và hồi phục nhanh.

Phẫu thuật viên sử dụng dụng cụ chuyên dụng cắt khâu tự động để bóc tách khối phổi biệt lập.

Phổi biệt lập là một khối đặc giàu mạch máu, giống như lá gan dính liền thùy dưới phổi trái có một động mạch nuôi từ nhánh động mạch chủ ngực, áp lực rất lớn, vì vậy quá trình phẫu tích đòi hỏi các phẫu thuật viên phải có kinh nghiệm phẫu tích để tránh chảy máu ồ ạt trong mổ.

Bs.CKII Phạm Việt Hùng – Trưởng khoa Ngoại, Bệnh viện Đa khoa tỉnh cho biết: “Bệnh nhân N. có khối phổi biệt lập chiếm gần hết thùy dưới phổi trái, kích thước lớn (15x15cm). Phổi phụ này gây chèn ép và kích thích, viêm dính phổi lành lân cận dẫn đến bệnh nhân dễ bị viêm phổi tái phát khó khỏi. Phổi phụ to nên mạch máu nuôi cũng lớn, áp lực máu cao do gần tim nên chúng tôi rất cẩn trọng khi phẫu tích phổi biệt lập ra khỏi nhánh mạch này, bởi người bệnh có thể mất máu ồ ạt ngay trên bàn mổ, đe dọa tử vong cao.

Nhờ quá trình đào tạo bài bản, kinh nghiệm vững vàng trong phẫu thuật lồng ngực, mạch máu cùng sự hỗ trợ của hệ thống nội soi 3D hiện đại với các dụng cụ cắt nối chuyên dụng, chúng tôi đã khéo léo xử lý gọn gàng khối phổi biệt lập cùng nhánh mạch nuôi trong lồng ngực chật hẹp mà không mất nhiều máu của người bệnh".

Khối phổi biệt lập được cắt bỏ và đưa ra ngoài thành công

Phổi biệt lập là một bất thường bẩm sinh, chiếm tỉ lệ khoảng 2% trong số các bệnh lý phổi bẩm sinh. Thùy phổi này không có chức năng hô hấp do không có sự trao đổi oxy với động mạch phổi và khí phế quản, được cấp máu riêng bởi mạch máu xuất phát từ động mạch chủ ngực hoặc động mạch chủ bụng, do vậy tổ chức phổi biệt lập giàu các mạch máu sẽ có áp lực cao và dễ gây chảy máu trong phổi.

Triệu chứng của bệnh nhân có khối phổi biệt lập là viêm đường hô hấp, đau ngực, sốt, ho từng đợt do phổi biệt lập gây kích thích viêm dính tổ chức phổi lân cận. Vì triệu chứng không đặc hiệu nên rất dễ chẩn đoán nhầm sang bệnh lý khác (viêm phổi tái diễn, u phổi, kén phế quản…). 

Các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa tỉnh khuyến cáo, khi có các triệu chứng sốt cao kéo dài, ho nhiều, đau tức ngực, khó thở… cần đến ngay các cơ sở y tế có chuyên khoa sâu về hô hấp, lồng ngực để được chẩn đoán, điều trị. Khi đã phát hiện phổi biệt lập cần điều trị sớm để tránh nhiễm khuẩn, gây tổn thương đến vùng phổi lành.

Máy móc, thiết bị hiện đại, chuyên dụng hỗ trợ bác sĩ thực hiện ca phẫu thuật nội soi cắt phổi biệt lập an toàn, thuận lợi.

Hiện nay, phẫu thuật nội soi cắt thùy phổi hoặc cắt phổi biệt lập là phương pháp triệt để và hiệu quả nhất hiện nay. Kỹ thuật này giúp người bệnh ít đau đớn, thời gian hồi phục nhanh, an toàn, giảm nguy cơ biến chứng, đặc biệt bệnh nhân còn trẻ tuổi nên phương pháp này có tính thẩm mỹ cao.

Tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh, phẫu thuật nội soi cắt phổi biệt lập đã được triển khai thường quy nhiều năm nay với kết quả điều trị tốt, bệnh nhân hồi phục nhanh, ít đau sau mổ. Với đội ngũ bác sĩ được đào tạo bài bản, kinh nghiệm chuyên sâu trong phẫu thuật lồng ngực, cùng với hệ thống nội soi hiện đại, dụng cụ cắt nối chuyên biệt tiên tiến mà các trường hợp mắc phổi biệt lập tại địa phương được thụ hưởng các phương pháp điều trị kỹ thuật cao, chuyên sâu ngay tại tỉnh nhà, không phải lên tuyến trung ương, qua đó góp phần nâng cao chất lượng khám chữa bệnh tại đơn vị y tế hạng I tuyến cuối tỉnh./.

Hà Trang, phòng TT&HCQT