I.   ĐẠICƯƠNG

-   Gãy xương đòn là mất sự toàn vẹn của xương đòn do chấn thƣơng trực tiếp hoặc gián tiếp gây đau và hạn chế vậnđộng.

-    Phục hồi chức năng gãy xương đòn là áp dụng các kỹ thuật vật lý trị liệu, vận động trị liệu, thuốc để thúc đẩy quá trình liền xương, các chức năng liên quan của xương đòn và phòng tránh các biến chứng( teo cơ, cứng khớp vai…)

II.   CHẨNĐOÁN

1.             Các công việc chẩnđoán

1.1.  Hỏibệnh

-   Tìnhhuốngxảyrachấnthương?

-   Thờigianbịchấnthươngđếnthờiđiểmhiệntại?

-     Các biện pháp đã can thiệp, xửtrí?

-   Hỏi bệnh nhân có đau chói tại nơi gãykhông?

-   Có đau, hạn chế vận động các khớp vai khi vận độngkhông?

1.2.  Khám lâmsàng

-    Cơnăng:   Đau  chói  điểm gãy,  tay lành  đỡ  tay đau, đầu   nghiêngvề xương bịgãy.

-   Thực thể: Chỗ xương bị gãy gồ lên, vai hạ thấp xuống và kéo vào trong, đoạn cùng – vai - ức bị ngắn hơn bên lành. Nếu nắn kỹ có dấu hiệu bập bềnh của đầu xương. Mất động tác dạng khớp dạng khớp vai. Đánh giá cơ lực, tầm vận độngkhớphángvàcáctổnthươngthầnkinh,mạchmáukhácnếucó.

1.3.  Chỉ định xét nghiệm cận lâmsàng

Chụp X-quang xương đòn để xác định và kiểm tra vị trí gãy và độ di lệch của xƣơng.

2.  Chẩn đoán xácđịnh

Chụp X-quang xương đòn xác định chẩn đoán

3.  Chẩn đoán phânbiệt

-   Vớicácchấnthươngphầnmềm,khôngcótổnthươngxương

-   Trật/ bán trật khớpvai

4.  Chẩn đoán nguyênnhân

Gãy do: chấn thương ,loãng xương, lao xương, ung thư xương…

III. PHỤC HỒI CHỨC NĂNG VÀ ĐIỀU TRỊ

1.  Nguyên tắc điều trị và phục hồi chứcnăng

Cố định tốt điểm gãy, không vận động khớp vai bên gãy giai đoạn cấp

2.  Cácphươngphápvàkỹthuậtphụchồichứcnăng

2.1.  Giai đoạn bấtđộng

-   Mục đích là cải thiện tuần hoàn, duy trì lực cơ ở các khớp tự do, chống teo cơ do bấtđộng.

-   Tuần 1-2: ngay sau khi cố định bằng băng số 8 cần vận động tậpngay

+ Tập chủ động cử động gập duỗi ngón tay

+ Tập chủ động gập duỗi cổ tay, khuỷu tay, cử động sấp ngửa cẳng tay.

+ Tập chủ động các cử động của cột sống cổ

+ Co cơ tĩnh nhẹ nhàng ở vùng đai vai

-    Tuần 3-4: Tập như tuần 1-2, tập thêm động tác dạng cánh tay có tác dụngtạosứcépvàođầuxươnglàmliềnxươngnhanh

2.2.  Giai đoạn sau bấtđộng

-    Mục đích là làm giảm đau, giảm co thắt cơ vùng đai vai, gia tăng sức mạnh, tầm vận động và chức năng sinh hoạt của khớpvai.

-    Nhiệt trị liệu: chườm ấm vào các cơ vùng cổ gáy bằng paraphin hoặc hồngngoại

-   Xoa bóp các cơ bị co cứng ở vùng cổvai

-    Tập mạnh các cơ vùng đai vai nhưng phải tuỳ theo lực cơ của người bệnh, có thể tập chủ động có trợ giúp, chủ động hoặc có đềkháng

-   Tập chủ động trợ giúp hoặc tự trợ giúp bằng giàn treo, ròng rọc, tay kỹ thuật viên để gia tăng tầm vận động khớpvai

-   Hướng dẫn chƣơng trình tập tại nhà: bò tường trong tư thế gập và dạng vai, dùng tay lành trợ giúp tay đau thực hiện các cử động của khớpvai

-   Hoạt động trị liệu: bện thừng, bắt bóng, némbóng…

3.  Thuốc

-   Các thuốc giảm đauParacetamol

-   Cácthuốctáitạoxương:Calcitonin,Biphosphonat,Calcium…

-   Các thuốc giảm đau thần kinh: Gabapentin,Pregabalin

III. THEO DÕI VÀ TÁI KHÁM

-   Tìnhtrạngổgãy:đau,sưngnề,dilệch,biếndạng…

-   Phản ứng của người bệnh trong quá trình tập luyện: thái độ hợp tác, sự tiếnbộ…

-   Tình trạng chung toànthân.

-   Tái khám sau 3 tháng, 6 tháng, một năm hoặc khi có bất kỳ sự cố nào trong sinhhoạt.