I.   ĐẠICƯƠNG

-   Thoái hoá khớp là bệnh thoái hoá loạn dưỡng của khớp, biểu hiện sớm nhất ở sụn khớp sau đó có biến đổi ở bề mặt khớp và hình thành các gai xương, khe khớp hẹp cuối cùng dẫn đến biến dạng khớp. Đây là một bệnh tiến triển chậmnhưnggâytổnthươngtoànbộkhớp.Viêmmànghoạtdịchlàbiểuhiệnthứ phát do những biến đổi thoái hoá của sụnkhớp.

-    Thoái hóa khớp là bệnh mạn tính, xảy ra ở mọi chủng tộc, mọi thành phần của xã hội, ở tất cả các nước.Thống kê của WHO (2005) trong 0,3 - 0,5% dân số bị bệnh lý khớp thì hơn 20% bị thoái hóa khớp. Ở Mỹ trên 21 triệu ngƣời bị thoái hóa khớp trong đó 80% người trên 55 tuổi, > 50% người trên 65 tuổi và 100% người trên 70 tuổi có biểu hiện thoái hóa khớp trên phim chụp XQ ít nhất 1 khớp. Ở Pháp thoái hóa khớp chiếm 28% bệnh lý xương khớp. Việt Nam bệnh nhânbịthoáihóakhớpchiếm10,41%cácbệnhvềxươngkhớp.

-   Trước 45 tuổi tỷ lệ nam nữ bị bệnh ngang nhau, sau 45 tuổi phụ nữ bị nhiều hơn nam giới (1,5-2/1). Có nhiều nguyên nhân, thường gặp nhất là hậu quảcủaquátrìnhtíchtuổivàsựchịulựctácđộngthườngxuyênlênkhớp

II.   CHẨNĐOÁN

1.  Các công việc của chẩnđoán

1.1.  Hỏi bệnh: Đau thường xuất hiện sớm ở các khớp lớn đặc biệt là các khớp chịu lực với tính chất đau âm ỉ, có thể có những cơn đau cấp ở khớp, đau tăng khi vận động, giảm khi nghỉ và về đêm, đau có thể diễn biến từng đợt hay kéo dài liêntục.

1.2.  Khámlâmsàngvàlượnggiáchứcnăng

-    Dấu hiệu “phá rỉ khớp”: cứng khớp buổi sáng kéo dài dưới 30 phút, bệnhnhânphảivậnđộngmộtlúccửđộngmớitrởlạibìnhthường

-    Tiếng động bất thường khi cử động khớp: lạo xạo, lục cục, lắc rắc…, hạn chế vận động ở các khớp tổn thương. Giới hạn vận động do gai xương, do mặt sụn không trơn nhẵn, hoặc co cứng cơ cạnh khớp. Kẹt khớp khi cử động có thể là do vỡ sụn chêm, bong các mảnh sụn vào trong ổkhớp.

-   Biếndạngcáckhớp,lệchtrụckhớp,chồixươngquanhkhớp.

1.3.  Chỉ định xét nghiệm cận lâmsàng

-   Xét nghiệm máu không có hội chứngviêm

         -Dịch khớp thường không màu, trong, độ nhớt bình thường hoặc giảm nhẹ, protein và tế bàothấp.

-  XQuangquyước:hẹpkhekhớp,đặcxươngdướisụn,chồixương,gaixương.

2.  Chẩn đoán xácđịnh

Chẩn đoán dựa trên triệu chứng lâm sàng tại chỗ, XQ và xét nghiệm máu cóbilanviêmâmtính,cácdấuhiệutoànthânthườngbìnhthường.Thườngchẩn đoán thoái hóa khớp là chẩn đoán loại trừ vì hình ảnh XQ luôn tồn tại ở người lớntuổinhưngđaukhớpcóthểlàtriệuchứngcủarấtnhiềubệnh.

Tiêu chuẩn chẩn đoán Hội thấp khớp học Hoa kỳ ACR 1991 cho thoái  hóa khớpgối:

 

Lâm sàng, XQ, xét nghiệm	Lâm sàng đơn thuần
1 Đau khớp	1. Đau khớp
2. Gai xương ở rìa khớp	2. Lạo xạo khi cử động
3. Dịch khớp là dịch thoái hóa	3. Cứng khớp dưới 30 phút
4. Tuổi > 40	4. Tuổi trên 38
5. Cứng khớp dưới 30 phút	5. Sờ thấy phì đại xương
6. Lạo xạo khi cử động
Chẩn đoán xác định khi có 1,2 hoặc 1,3,5,6 hoặc 1,4,5,6	Chẩn  đoán  xác   định  khi   có 1,2,3,4 hoặc 1,2,5 hoặc1,4,5.

 

       3.Chẩn đoán phânbiệt

        -Viêm khớp dạng thấp thể một khớp hay thể nhiềukhớp

        -Viêm cột sống dínhkhớp

        -BệnhGút.

      4.Chẩnđoánnguyênnhân:doquátrìnhtíchtuổihaydochấnthương khớp

  III.PHỤC HỒI CHỨC NĂNG VÀ ĐIỀUTRỊ

      1.Nguyên tắc phục hồi chức năng và điềutrị

             Thoái hóa khớp gây đau và biến đổi cấu trúc khớp dẫn đến tàn phế làm

       ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, là gánh nặng cho kinh tế gia đình và xã hội

Thoái hóa khớp nếu được chẩn đoán và điều trị sớm có thể làm chậm sự phát triển của bệnh, giảm triệu chứng đau đớn, duy trì khả năng vận động, cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.