Bệnh nhân là T.T.H (42 tuổi) ở Nam Định, trước đó thường xuyên bị đau tức thắt lưng phải, tiểu buốt, tiểu rắt, người mệt mỏi. Nữ bệnh nhân còn hay bị viêm nhiễm âm đạo tái lại nhiều lần. Nhập viện thăm khám và chụp cắt lớp vi tính bất ngờ phát hiện thận niệu quản đôi bên phải. Qua đánh giá thấy thận phụ teo nhỏ mất chức năng, niệu quản đôi cắm lạc chỗ đổ vào âm đạo.

Hình ảnh minh họa thận đôi và niệu quản nằm lạc chỗ

Theo giải phẫu bình thường của hệ tiết niệu, niệu quản là ống dẫn nước tiểu từ thận xuống bàng quang. Nhưng trường hợp của bệnh nhân H. niệu quản lại xuất phát từ cực trên thận đôi lại đổ vào âm đạo gây tình trạng ứ nước tiểu, dần dần nhiễm trùng đường tiết niệu, viêm nhiễm tầng sinh môn tái phát nhiều lần. Các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị thận – niệu quản đôi phải và niệu quản cắm vào âm đạo. Sau khi hội chẩn đánh giá, các bác sĩ quyết định phẫu thuật nội soi cắt thận phụ và niệu quản lạc chỗ cho người bệnh.

Kíp bác sĩ thực hiện gây mê cho bệnh nhân H.

Kíp mổ khoa Ngoại do Bs.CKII Phạm Việt Hùng, Trưởng khoa cùng các cộng sự phối hợp với bác sĩ CKII Trần Ngọc San, khoa Gây mê hồi sức thực hiện. Phẫu thuật viên tiến hành đặt các trocar vào ổ bụng và đưa dụng cụ nội soi vào hạ đại tràng phải, bộc lộ thận phải quan sát thấy thận phụ dính liền với thận chính, có niệu quản phụ liên tiếp với thận phụ giãn lớn. Phẫu thuật viên thực hiện cắt bỏ thận phụ phải, khâu lại diện cắt, tiếp tục cắt bỏ niệu quản phụ tới sát bàng quang, sau đó cẩn thận khâu lại các miệng nối. Bệnh nhân được đặt sonde và đóng vết mổ.

Sau hơn 2 tiếng phẫu thuật, ca mổ diễn ra thành công, bệnh nhân mất ít máu do quá trình nội soi bóc tách, cầm máu tỉ mỉ. Hiện sức khoẻ bệnh nhân tiến triển tốt, vết mổ khô, tự tiểu, ngồi dậy đi lại và ăn uống được.

Kíp phẫu thuật nội soi cắt thận phụ mất chức năng và niệu quản lạc chỗ cho bệnh nhân H.

Thận - niệu quản đôi là dị tật bẩm sinh đường tiết niệu, thường gặp ở nữ nhiều hơn nam. Điều trị thận - niệu quản đôi tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể qua các biểu hiện lâm sàng và hình thái ghi nhận bất thường của chẩn đoán hình ảnh. Nếu không có triệu chứng hay biến chứng, bệnh nhân không cần can thiệp bằng phẫu thuật. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người bệnh phải được can thiệp bằng phẫu thuật do tình trạng niệu quản cắm lạc chỗ vào âm đạo như của bệnh nhân H.

Bác sĩ CKII Phạm Việt Hùng, Trưởng khoa Ngoại, Bệnh viện Đa khoa tỉnh cho biết: “Người bình thường chỉ có 2 thận và 2 niệu quản, với bệnh nhân H. có đến 3 thận và 3 niệu quản. Hai thận và niệu quản bên phải phân đôi hoàn toàn, thận trên teo nhỏ mất chức năng, đài bể thận và niệu quản giãn đổ vào âm đạo, không đổ vào bàng quang. Đây chính là lý do khiến bệnh nhân H. bị viêm phụ khoa từ bé và đến nay dù đã sinh 2 con nhưng vẫn thường xuyên bị viêm nhiễm đường tiết niệu, sinh dục. Chúng tôi quyết định thực hiện phẫu thuật nội soi cắt thận phụ và niệu quản lạc chỗ để giải quyết căn nguyên, giúp người bệnh thoát khỏi nguy cơ viêm nhiễm tái phát, nâng cao chất lượng cuộc sống và công việc về sau. Với những kinh nghiệm trong phẫu thuật đường tiết niệu cũng như tay nghề nội soi thuần thục đã giúp kíp mổ thực hiện các thao tác bóc tách, khâu nối thuận lợi, hạn chế biến chứng xảy ra, đảm bảo an toàn cho người bệnh”.

Các trang thiết bị hiện đại được sử dụng để thực hiện phẫu thuật nội soi cho người bệnh.

Điều trị liệu quản lạc chỗ có thể mổ mở hoặc nội soi để xử trí. Với phương pháp nội soi đường ổ bụng sẽ tạo phẫu trường rộng rãi giúp bác sĩ thực hiện các thao tác bóc tách, khâu nối dễ dàng, hạn chế biến chứng xảy ra. Đây cũng là phương pháp có nhiều ưu điểm như: Ít xâm lấn, tính thẩm mỹ cao do sẹo không lớn, thời gian nằm viện ngắn, nguy cơ biến chứng thấp. Phương pháp đòi hỏi phẫu thuật viên có kinh nghiệm, kỹ năng thuần thục cùng phương tiện phẫu thuật nội soi hiện đại để thực hiện hiệu quả kỹ thuật.

Niệu quản lạc chỗ được bóc tách, cắt bỏ qua các vết mổ nhỏ ở ổ bụng, giúp bệnh nhân hồi phục nhanh.

Niệu quản lạc chỗ có thể gây nhiễm khuẩn tiểu ở các mức độ khác nhau, nếu không được điều trị triệt để sẽ gây nhiễm khuẩn tái phát nhiều lần, gây ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống người bệnh, nghiêm trọng hơn có thể gây nhiễm khuẩn huyết, biến chứng nguy hiểm. Vì vậy, các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh khuyến cáo: Khi thấy có các dấu hiệu bất thường, như: Tiểu đau, tiểu buốt, tiểu dắt, tiểu đục, tiểu máu hoặc rỉ nước tiểu liên tục… cần đến các cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Với niệu quản lạc chỗ chủ yếu điều trị bằng phẫu thuật để giải quyết căn nguyên. Do đó cần đến khám tại các bệnh viện có chuyên khoa sâu về ngoại tiết niệu để có chỉ định điều trị đúng, phù hợp./.

Hà Trang, phòng TT&HCQT