Bệnh nhân Chìu Nhì M. (41 tuổi) ở xã Hoành Mô, huyện Bình Liêu ở nhà xuất hiện tình trạng giảm tri giác, choáng váng đầu óc được gia đình cấp cứu tại Trung tâm y tế Bình Liêu. Sau khi sơ cứu, bệnh nhân được chuyển thẳng Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh. Kíp trực cấp cứu tiếp nhận bệnh nhân trong tình trạng hôn mê, thở máy, mất nhận thức, liệt nửa người trái. Kết quả chụp cắt lớp cho thấy hình ảnh chảy máu não vị trí nhân nền thái dương phải đè đẩy đường giữa nhiều, phù não xung quanh. Nhận định đây là ca cấp cứu tối khẩn cấp, cuộc hội chẩn nhanh giữa các chuyên khoa Thần kinh sọ não, Chẩn đoán hình ảnh, Gây mê hồi sức đánh giá bệnh nhân bị xuất huyết não nguy kịch, khối máu tụ đè đẩy đường giữa nhiều cần phẫu thuật cấp cứu ngay lập tức, nếu chậm trễ não bộ sẽ tổn thương nặng nề, nguy cơ tử vong cao. Kíp phẫu thuật thần kinh và gây mê lập tức được huy động, bệnh nhân được chuyển phòng mổ cấp cứu ngay trong đêm.

Kíp cấp cứu thực hiện vi phẫu lấy khối máu tụ qua khe tự nhiên cho bệnh nhân xuất huyết não.

2h đêm, kíp mổ gồm các bác sĩ thần kinh cột sống cùng kíp gây mê phối hợp gây mê nội khí quản và tiến hành phẫu thuật. Sau khi mổ bộc lộ xương sọ, phẫu thuật viên mở màng cứng và sử dụng kính vi phẫu bóc tách theo khe tự nhiên của vỏ não để tiếp cận khối máu tụ. Máu được lấy ra để giảm áp lực nội sọ, khâu phục hồi màng cứng và đặt dẫn lưu. Ca mổ xuyên đêm diễn ra trong hơn 4 tiếng đồng hồ căng thẳng. Sau mổ 3 ngày, bệnh nhân được rút ống nội khí quản, mạch huyết áp ổn định, tự thở tốt. Đến nay, bệnh nhân tỉnh táo, ăn uống và nói chuyện được, tiếp tục được tập phục hồi chức năng nửa người trái.

Hình ảnh chụp cắt lớp vi tính sọ não trước và sau phẫu thuật

Bác sĩ Trần Bá Tuấn – Đơn nguyên phẫu thuật thần kinh cho biết: “Xuất huyết não là một tổn thương sọ não nặng, máu tụ thường nằm sâu trong nhu mô não. Thông thường, để tiếp cận khối máu tụ qua đường mở vỏ não, phẫu thuật viên phải xâm lấn qua nhu mô não thái dương từ 3-4cm. Đây là đường mổ truyền thống thường được sử dụng, tuy nhiên nguy cơ để lại các di chứng khá cao do phải tác động trực tiếp lên nhu mô não - nơi có các vùng chức năng quan trọng như vùng vận động, ngôn ngữ. Để hạn chế biến chứng và bảo tồn tối đa chức năng não bộ của người bệnh, chúng tôi đã thực hiện phẫu thuật lấy máu tụ trong não qua khe sylvius – qua thùy đảo để tiếp cận khối máu tụ. Đường mổ này theo khe tự nhiên của vỏ não nên có thể tiếp cận khối máu tụ mà chỉ xâm lấn qua nhu mô não khoảng 1cm, ngắn hơn nhiều so với đường mổ truyền thống, làm giảm tổn thương tổ chức não xung quanh khối máu tụ, bảo tồn các vùng chức năng quan trọng của não, qua đó phẫu thuật viên cũng sẽ kiểm soát tốt hơn nguồn chảy máu, nhờ vậy ca mổ an toàn, người bệnh phục hồi nhanh hơn”.

Đường đi qua khe tự nhiên Sylvius - thùy não ít tác động vùng não lành hơn so với đường mổ truyền thống.

Khe sylvius của não bộ là nơi có nhiều mạch máu và dây thần kinh quan trọng đi qua. Vì vậy để có thể thực hiện thành công ca phẫu thuật lấy khối máu tụ bằng đường mổ này cần phải sử dụng hệ thống kính vi phẫu hiện đại với hình ảnh có độ phân giải cao, mang lại cảm giác chiều sâu chân thực để có thể hỗ trợ phẫu thuật viên thực hiện các bước phẫu tích yêu cầu độ tỉ mỉ và chính xác cao. Bên cạnh đó, còn đòi hỏi kinh nghiệm về cấu trúc giải phẫu não – mạch não, tay nghề kỹ năng phẫu thuật của đội ngũ bác sĩ từ quá trình đào tạo bài bản, chuyên sâu tại các bệnh viện đầu ngành tuyến trung ương trong lĩnh vực thần kinh cột sống.

“Với mục tiêu nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, Bệnh viện Đa khoa tỉnh đã triển khai kỹ thuật vi phẫu lấy máu tụ trong não qua khe sylvius - qua thùy đảo nhằm khắc phục những hạn chế của kỹ thuật mổ trước đó. Đây là kỹ thuật khó, phức tạp nên được thực hiện chủ yếu ở các bệnh viện đầu ngành tuyến trung ương và nay đã được kíp phẫu thuật thần kinh sọ não bệnh viện triển khai thành công với kết quả khả quan, giúp người bệnh được phẫu thuật bằng phương pháp mang lại hiệu quả tối ưu nhất. Việc làm chủ các kỹ thuật vi phẫu sọ não, cột sống sẽ là nền tảng phát triển cho các phẫu thuật u não nền sọ, phẫu thuật mạch máu não mà chúng tôi hướng đến triển khai trong thời gian tới”, bác sĩ CKI Nguyễn Tiến Dũng – Trưởng khoa Khám chữa bệnh theo yêu cầu, Trưởng đơn nguyên phẫu thuật thần kinh cột sống nhấn mạnh.

Bác sĩ kiểm tra sức khỏe bệnh nhân xuất huyết não sau phẫu thuật.

Những bệnh nhân có bệnh lý nền mãn tính không được tầm soát điều trị sẽ tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ đột quỵ não với nhiều hậu quả nặng nề, như trường hợp của bệnh nhân M. có tiền sử tăng huyết áp song không đi khám và điều trị thường xuyên. Các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa tỉnh khuyến cáo: Để hạn chế nguy cơ trên, người dân cần xây dựng lối sống lành mạnh, thăm khám sức khoẻ định kỳ và kiểm soát các bệnh lý nội khoa thường xuyên. Trong trường hợp có những dấu hiệu đột ngột như: méo miệng, liệt mặt, tê bì, yếu nửa người, môi lưỡi tê cứng, nói khó hoặc không nói được, mắt nhìn mờ, đau đầu… người bệnh cần được đưa ngay đến cơ sở y tế có đủ phương tiện chẩn đoán, cấp cứu đột quỵ kịp thời. Đặc biệt, không nên mất thời gian chờ người bệnh tự phục hồi hay sử dụng các phương pháp dân gian truyền miệng để điều trị tại nhà bởi điều đó vô tình kéo dài thời gian và đánh mất cơ hội sống của chính người bệnh.

Đột quỵ do xuất huyết não có tỷ lệ biến chứng và tử vong cao, tạo ra sức ép lớn về thời gian trong quá trình xử trí. Với việc điều trị thành công ngày càng nhiều ca bệnh phức tạp bằng kỹ thuật phức tạp cho thấy khả năng làm chủ các phương pháp phẫu thuật sọ não, phát huy hiệu quả các trang thiết bị hiện đại của các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh, mở ra hy vọng và cơ hội sống cho những bênh nhân trên địa bàn tỉnh không may bị tai biến mạch máu não thể nặng, nguy kịch vẫn có cơ hội phục hồi hoàn toàn mà không phải chuyển lên tuyến trên, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh tại đơn vị y tế tuyến cuối tỉnh./.

Hà Trang