I. NGUYÊN LÝ

- Đếm số lượng tiểu cầu trong một thể tích máu nhất định từ đó tính số lượng tiểu cầu có trong 1 lít máu toàn phần bằng máy tổng trở và laser dựa trên kích thước tiểu cầu và mật độ quang của tiểu cầu.

- Dựa trên đặc tính kết dính và ngưng tập của tiểu cầu trong mạch máu từ đó tiến hành kéo tiêu bản trực tiếp từ máu mao mạch để quan sát độ tập trung của tiểu cầu.

II. CHỈ ĐỊNH

- Xét nghiệm cơ bản;

- Nghi ngờ bệnh lý chức năng tiểu cầu.

III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

Không có chống chỉ định.

IV. CHUẨN BỊ

1. Người thực hiện

01 kỹ thuật viên hoặc cử nhân kỹ thuật y học chuyên khoa.

2. Phương tiện - Hóa chất

- Máy đếm tế bào tự động;

- Ống nghiệm được chống đông bằng EDTA;

- Lam kính;

- Bơm tiêm vô khuẩn;

- Cồn sát trùng;

- Hóa chất nhuộm Giemsa.

3. Bệnh phẩm.

Là mẫu bệnh phẩm được mang đến từ các khoa phòng xét nghiệm hoặc khoa lâm sàng.

4. Phiếu xét nghiệm.

V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

- Lấy 2ml máu tĩnh mạch bằng bơm tiêm vô khuẩn cho vào ống nghiệm đã được chống đông bằng EDTA. Lắc đều.

- Bật máy đếm tế bào tự động.

- Kiểm tra hóa chất sử dụng.

- Chọn chế độ chạy (tùy loại máy và yêu cầu xét nghiệm) --> Enter (chọn).

- Lắc đều ống nghiệm, đưa ống nghiệm đến kim hút.

- Nhấn “Start” (Khởi động) khi chắc chắn bơm hút ở trong ống nghiệm và đầu kim hút ngập trong máu, đưa ống nghiệm ra khi máy báo “tít tít”.

- In kết quả và đọc kết quả: Các chỉ số tiểu cầu được biểu thị bằng các chỉ số PLT, MPV, PDW.

- Dùng kim chích máu (Lancet), chích máu ở đầu ngón tay (thường lấy ở ngón nhẫn), nhỏ giọt máu ra lam kính sạch. Kéo tiêu bản và nhuộm Giemsa. Đọc độ tập trung tiểu cầu trên lam kính bằng kính hiển vi quang học.

VI. NHẬN ĐỊNH KẾT QUẢ

- Dựa vào các chỉ số: PLT: Số lượng tiểu cầu (bình thường 150 - 450 G/l), PDW, MPV (bình thường 7 - 9 fL)

- Độ tập trung tiểu cầu đọc trên kính hiển vi quang học. Bình thường tiểu cầu tập trung thành từng cụm nhỏ, khoảng 5 - 10 tiểu cầu. Khi tập trung tiểu cầu thành đám lớn --> độ tập trung tiểu cầu tăng. Khi tiểu cầu đứng rải rác --> độ tập trung tiểu cầu giảm, thường gặp khi số lượng tiểu cầu giảm.

VII. NHỮNG SAI SÓT VÀ XỬ TRÍ

- Có thể đếm nhầm hồng cầu kích thước nhỏ thành tiểu cầu (MCV nhỏ < 60fL). Nếu nghi ngờ cần kéo tiêu bản so sánh với số đếm tiểu cầu trên máy tự động.

- Kéo tiêu bản dùng máu đã chống đông sẽ không đánh giá được chính xác độ tập trung tiểu cầu.