Bệnh nhân là P.V.T (19 tuổi) ở xã Thắng Lợi, huyện Vân Đồn. Theo gia đình cho biết, anh T. ở nhà đau tức ngực trái, khó thở, ho ra máu đỏ tươi nhiều lần, được đưa vào Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh. Qua chụp cắt lớp vi tính lồng ngực, các bác sĩ phát hiện hình ảnh khối phổi biệt lập lớn ở đáy phổi trái, có nguồn nuôi từ động mạch chủ ngực. Sau khi hội chẩn, bệnh nhân được chỉ định cắt phổi biệt lập qua nội soi lồng ngực một đường rạch (Uniport).

Hình ảnh chụp cắt lớp vi tính khối phổi biệt lập giàu mạch máu của bệnh nhân T.

Kíp mổ do bác sĩ Phạm Việt Hùng – Trưởng khoa Ngoại phụ trách chính phối hợp với khoa Gây mê hồi sức tiến hành gây mê thông khí chọn lọc một phổi phải, để phổi trái không hoạt động trong suốt quá trình mổ. Qua một đường rạch chỉ 2,5 cm trên thành ngực, phẫu thuật viên đưa camera nội soi 3D cùng dụng cụ phẫu thuật vào khoang ngực. Phổi biệt lập là một khối đặc giàu mạch máu, giống như lá gan dính liền thùy dưới phổi trái có một động mạch nuôi từ nhánh động mạch chủ ngực và một tĩnh mạch lớn đổ vào buồng nhĩ trái. Kíp mổ khéo léo bóc tách riêng từng động tĩnh mạch và cắt toàn bộ khối phổi biệt lập ra khỏi thuỳ phổi trái bằng dụng cụ khâu cắt chuyên biệt. Kiểm tra thông khí sau cắt thấy phổi lành giãn nở tốt, không rò khí, ca mổ thành công sau hơn 1 tiếng phẫu thuật. Bệnh nhân mất máu ít nhờ kỹ năng phẫu tích cẩn trọng, tỉ mỉ của phẫu thuật viên. Sau mổ, bệnh nhân phục hồi tích cực được rút ống thở ngay, tự thở tốt và hồi phục nhanh.

Kíp mổ cắt thuỳ dưới phổi trái biệt lập qua nội soi

Cắt bỏ thùy phổi biệt lập bằng dụng cụ cắt khâu tự động.

Ths.Bs Phạm Việt Hùng – Trưởng khoa Ngoại, Bệnh viện Đa khoa tỉnh cho biết: “Trường hợp của bệnh nhân T. gọi là phổi biệt lập trong thùy do nằm chung trong một bao màng phổi cùng với thuỳ dưới phổi trái. Khối phổi này có nhánh mạch nuôi rất lớn từ động mạch chủ ngực và tĩnh mạch đổ về buồng nhĩ trái tạo ra một lượng máu lớn đổ về tim trái làm tăng áp lực trong buồng tim, lâu dài sẽ dẫn đến biến chứng suy tim do quá tải. Cắt phổi biệt lập trong thùy thường viêm dính dễ chảy máu, nhờ quá trình đào tạo bài bản tại Trung tâm Tim Mạch - Lồng Ngực Bệnh viện Việt Đức cùng sự hỗ trợ của hệ thống nội soi 3D hiện đại và bộ dụng cụ cắt khâu nội soi chuyên biệt, chúng tôi đã thực hiện các thao tác chính xác và dễ dàng trong lồng ngực chật hẹp mà không mất nhiều máu của người bệnh.

Phẫu thuật một đường rạch có nhiều ưu điểm: ít đau đớn do quá trình mổ và lấy bệnh phẩm chỉ qua 1 đường rạch ở khoang liên sườn, thời gian hồi phục nhanh, an toàn, giảm nguy cơ biến chứng, đặc biệt bệnh nhân còn trẻ tuổi nên phương pháp này có tính thẩm mỹ cao. Đây là lần đầu tiên chúng tôi áp dụng dụng kỹ thuật mới này với loại phẫu thuật khó khăn như cắt phổi biệt lập”.

Khối phổi biệt lập được cắt bỏ và đưa ra ngoài thành công

Phổi biệt lập là một bệnh lý phổi bẩm sinh hiếm gặp, gồm 2 loại là phổi biệt lập trong thùy và phổi biệt lập ngoài thùy. Thùy phổi này không có chức năng hô hấp do không có sự trao đổi oxy với động mạch phổi và khí phế quản, được cấp máu riêng bởi mạch máu xuất phát từ động mạch chủ ngực hoặc động mạch chủ bụng, vì vậy tổ chức phổi biệt lập giàu mạch máu sẽ có áp lực cao và dễ gây chảy máu trong phổi. Phổi biệt lập thường gây kích thích viêm dính tổ chức phổi lân cận nên người mắc bệnh này thường có biểu hiện giống viêm đường hô hấp, như: đau ngực, sốt, khó thở, ho từng đợt... Vì triệu chứng không đặc hiệu nên rất dễ chẩn đoán nhầm sang bệnh lý khác (viêm phổi tái diễn, u phổi, kén phế quản…). Nhiều nơi dù phát hiện ra bệnh nhưng năng lực điều trị còn hạn chế. 

Để chẩn đoán sớm bệnh này phải dựa vào các phương tiện chẩn đoán hình ảnh hiện đại: chụp cắt lớp vi tính lồng ngực dựng hình mạch, chụp cộng hưởng từ. Khi đã phát hiện cần điều trị sớm để tránh nhiễm khuẩn, gây tổn thương đến vùng phổi lành. Phẫu thuật cắt thùy phổi hoặc cắt phổi biệt lập là phương pháp triệt để và hiệu quả nhất hiện nay.

Tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh, với đội ngũ bác sĩ được đào tạo bài bản, kinh nghiệm chuyên sâu trong phẫu thuật lồng ngực, cùng với hệ thống nội soi 3D hiện đại, dụng cụ cắt nối chuyên biệt mà các trường hợp mắc phổi biệt lập phát hiện tại đây đều có kết quả điều trị khả quan. Việc chẩn đoán và điều trị thành công bệnh lý này giúp người bệnh tiết kiệm chi phí, thụ hưởng các phương pháp điều trị kỹ thuật cao, chuyên sâu ngay tại tỉnh nhà, không phải lên tuyến trung ương, qua đó góp phần nâng cao chất lượng khám chữa bệnh tại đơn vị y tế hạng I tuyến cuối tỉnh./.

Phòng TT&HCQT