I. ĐẠI CƯƠNG 
   Thoát vị màng tủy màng tuỷ là do khuyết cung sau rộng làm cho ống sống thông với phần mềm ngoài ống sống, qua đó màng cứng tuỷ dễ dàng phình ra và tạo thành túi thoát vị.

   Thoát vị màng não tuỷ là do khuyết cung sau rộng làm cho ống sống thông với phần mềm ngoài ống sống, qua đó màng cứng tuỷ dễ dàng phình ra và tạo thành túi thoát vị.

    Căn cứ vào nội dung túi thoát vị chia ra

    Thoát vị màng não tuỷ (Meningocele) túi thoát vị chứa màng cứng, màng nhện, dịch não tuỷ.

     Thoát vị màng não tuỷ - tuỷ (Meningomyelocele) túi thoát vị chứa màng cứng , dịch não tuỷ và một phần tuỷ (hoặc đuôi ngựa).

    Thoát vị tuỷ (Myelocele) túi thoát vị lấp đầy tuỷ.

    Thoát vị ống tuỷ - tuỷ (Syringomyelocele) túi thoát vị chứa tuỷ và ống tuỷ trung tâm.

1.        Lâm sàng:

     Xuất hiện khối u ở vùng thắt lưng - cùng, u mềm được che phủ lớp da nhăn nheo.

     Hình thái túi thoát vị có thể thấy

     Lớp da tương đối dầy, rất ít khi vỡ gây rò dịch não tuỷ.

     Lớp da mỏng, căng bóng, dễ rách gây rò dịch não tuỷ.

     Lớp da và lớp mỡ dưới da ở túi thoát vị khá dày, sờ nắn ngoài như một khối u

     Thoát vị màng tuỷ thường không có biểu hiện gì về rối loạn vận động và cảm giác.

     Biểu hiện liệt một phần hoặc hoàn toàn hai chân, mất cảm giác và rối loạn cơ thắt thường gặp trong các tường hợp túi thoát vị có các rễ thần kinh và tuỷ (cóthể được phát hiện khi soi đèn pin qua túi thoát vị).

Gần 90% trường hợp thoát vị màng não tuỷ kết hợp tràn dịch não.

Thường có dị tật ở cột sống cổ cao và hố sọ sau gọi là hội chứng Amold - chiari là dị tật bẩm sinh vùng cổ chẩm, làm hành tuỷ và hai hạnh nhân tiểu não tụt xuống ống sống của C1 và C2  đè ép cống Sylvius và lỗ Magendie dịch não tuỷ không ra khoang dưới nhện  gây não úng thuỷ.

    Chọc ống sống thắt lưng thấy lưu thông dịch não tuỷ bị tắc nghẽn.

2.        Xét nghiệm

    X - quang cột sống sẽ thấy vị trí và mức độ khuyết cung sau.

    Các xét nghiệm cần thiết cho phẫu thuật.

 

II. CHỈ ĐỊNH 
 Cho tất cả các trường hợp có thoát vị tủy màng tủy 

III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

  Bệnh nhân có nhiều bệnh nền

  Bệnh nhân có thể trạng kém

IV. CHUẨN BỊ 
1. Người thực hiện: 
- Phẫu thuật viên thần kinh có kinh nghiệm mổ thoát vị tủy màng tủy, đã được đào tạo về phẫu thuật cột sống 
- Hai phụ mổ 
- Kíp gây mê: Bác sĩ gây mê, KTV phụ gây mê, nhân viên trợ giúp 
- Kíp dụng cụ: Dụng cụ viên, chạy ngoài 

2. Người bệnh 
- Được chẩn đoán bệnh, xét nghiệm sinh học, đánh giá toàn trạng bệnh phối hợp 
và được điều trị, nuôi dưỡng, cân bằng đủ đảm bảo choặcuộc phẫu thuật dự 
kiến 
- Người bệnh và gia đình được giải thích rõ trước mổ về tình trạng bệnh và tình 
trạng chung, về những khả năng phẫu thuật sẽ thực hiện, về những tai biến, 
biến chứng, di chứng có thể gặp do bệnh, do phẫu thuật, do gây mê, tê, giảm 
đau, do cơ địa của người bệnh. 
- Người bệnh được vệ sinh, gội đầu, tắm rửa sạch. Tóc có thể cạo hoặc không, 
nhịn ăn uống trước mổ ít nhất 6h. 

3. Phương tiện: 

 -  Khoan máy cắt sọ,

 -  Bộ phẫu thuật cột sống

 - Bipolar, monopolar, chỉ prolene 4.0, chỉ dafelon 3.0, chỉ vycril 1.0, 2.0, surgisel

 

4. Dự kiến thời gian phẫu thuật: 180 phút 

V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH 

1.        Tư thế người bệnh: Nằm sấp 

2.        Rạch da:  Rạch da hình trám trên bề mặt khối thoát vị

3.        Bóc tách cân cơ bộc lộ khối thoát vị

4.        Mở màng tủy hút dịch não tủy làm xẹp tủy

5.        Khâu tạo hình màng tủy

6.        Bắt vis và rod cố định cột sống đoạn thoát vị

7.        Đặt dẫn lưu kín

8.        Khâu cân cơ che màng tủy

9.        Khâu da đóng vết mổ

 

VI. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN 
- Trong 24 giờ đầu: theo dõi sát tri giác, mạch huyết áp, thở, dấu hiệu thần kinh 
khu trú. Nếu tụt tri giác hoặc xuất hiện triệu chứng thần kinh khu trú mới --> chụp cắt lớp vi tính kiểm tra để phát hiện tổn thương dập não tiến triển, phù não, biến chứng máu tụ ngoài màng cứng hoặc dưới màng cứng 
- Theo dõi chảy dịch não tủy qua vêt mổ 
- Chăm sóc vết mổ và điều trị toàn thân (kháng sinh, giảm đau, truyền dich, nuôi 
dưỡng)