1.  ĐẠI CƯƠNG

 

Viêm ruột hoại tử là một bệnh lý mắc phải chủ yếu gặp ở trẻ sơ sinh non tháng biểu hiện tình trạng tổn thương hoại tử nghiêm trọng của ruột do sự tác

 

động của đa yếu tố như mạch máu, cơ thành ruột, chuyển hóa và các yếu tố khác.

 

2. CHẨN ĐOÁN

 

2.1. Chẩn đoán

2.1.1.Lâm sàng

 

Triệu chứng lâm sàng của NEC không đặc hiệu, đa dạng và thay đổi.

 

- Triệu chứng toàn thân:

 

+Hạ nhiệt độ

+Li bì

 

+Cơn ngừng thở

 

+Rối loạn về huyết động, rối loạn đông máu xuất hiện ở giai đoạn nặng

- Triệu chứng tiêu hóa

 

+Dư dịch dạ dày sau ăn

 

+Phân máu: có thể phân máu đại thểhoặcvithể. +Chướng bụng.

 

+Thành bụng nề: được coi là triệu chứng quan trọng nhưng là dấu hiệu muộn của NEC.

 

+Ban thành bụng: là dấu hiệu muộn.

 

2.1.2. Cận lâm sàng

 

-Công thức máu: bạch cầu tăng hoặc bình thường, hay gặp hạ tiểu cầu

 

-Khí máu: có thể gặp toan chuyển hóa hoặc toan hỗn hợp kèm theo tình trạng thiếu oxy.

 

-Điện giải đồ: có thể gặp hạ natri, tăng kali

 

-Cấy máu: vi khuẩn gram âm, kỵ khí hoặc nấm

 

-Soi phân (trong những trường hợp phân máu): tìm hồng cầu

 

-Xét nghiệm phân: loại trừ rotavirus, enterovirus trong những trường hợp nghi ngờ.

 

-Chụp Xquang ổ bụng: X quang ổ bụng thẳng, tư thế đứng không chuẩn bị. Nếu bệnh nhân trong tình trạng nặng, chụp Xquang ổ bụng tại giường tư thế nằm, chụp thẳng hoặc nằm nghiêng trái. Cần chụp phim Xquang bụng mỗi 6-8 giờ. Có thể gặp các hình ảnh:

 

+Quai ruột giãn, dày thành ruột, ruột cố định

 

+Khí trong thành ruột

 

+Khí tĩnh mạch cửa

 

+Khí tự do trong ổ bụng là dấu hiệu xấu và cần phẫu thuật cấp cứu.

 

2.1.3. Chẩn đoán xác định

 

-Triệu chứng lâm sàng (như trên) và

 

-Trên phim chụp Xquang ổ bụng thẳng tư thế đứng hoặc nằm hoặc tư thế nằm nghiêng trái thấy: (1) Khí thành ruột hoặc (2) khí tĩnh mạch cửa.

 

 

2.2. Chẩn đoán giai đoạn

 

Theo bảng phân loại của Bell cải tiến 1978

 

Giai		Phân loại NEC	Triệu chứng	Triệu chứng	Triệu chứng
đoạn			toàn thân	tiêu hoá	Xquang
					ổ bụng
Giai		Nghi ngờ	Cơn ngừng thở, tim	Tăng lượng sữa	Bình thường
đoạn			nhanh, thân nhiệt	dư sau mỗi bữa	hoặc dấu hiệu
IA			không ổn định	ăn, ỉa máu vi thể,	tắc ruột nhẹ
				bụng chướng nhẹ
Giai		Nghi ngờ	Như IA	Ỉa máu đại thể	Như IA
đoạn
IB
Giai		Xác định,	Cơn ngừng thở, tim	Phân nhiều máu,	Dấu hiệu tắc
đoạn		bệnh nhẹ	nhanh, thân nhiệt	bụng chướng rõ,	ruột với 1 hoặc
			không ổn định	không có âm ruột	nhiều quai ruột
II A
					dãn và hơi
					trong thành
					ruột
Giai		Xác định,	Giảm tiểu cầu và	Thành bụng nề,	Nhiều hơi
đoạn		bệnh nặng	toan chuyển hoá nhẹ	quai ruột nổi và	trong thành
				có cảm ứng	ruột, bụng mờ
II B
				thành bụng	có dịch, hơi
					tĩnh mạch cửa
Giai		Tiến triển,	Toan hỗn hợp, thiểu	Thành bụng nề	Quai ruột dãn
đoạn		rất nặng,	niệu, tụt ahuyết áp,	và ban hoại tử	rõ, bụng mờ có
III A			ối loạn đông máu	trên thành bụng,	dịch, không có
		hoại tử ruột
				cứng bì	khí tự do ổ
					bụng
Giai		Tiến triển,	Sốc, các dấu hiệu	Dấu hiệu của	Hơi tự do ổ
đoạn		rất nặng,	tiến triển xấu hơn	thủng ruột	bụng
III B			trên xét nghiệm và
		thủng ruột
			lâm sàng

2.3. Chẩn đoán phân biệt

 

- Các bệnh lý toàn thân

 

+Nhiễm trùng huyết do vi khuẩn

 

+Nhiễm trùng do nấm

 

+Rối loạn chuyển  hóa bẩm sinh

 -Viêm phổi

 

- Bệnh lý tiêu hóa khác

 

+Viêm ruột gây ỉa chảy

 

+Không dung nạp sữa

 

- Bệnh ngoại khoa

 

+Ruột quay dở dang gây tắc ruột

 

+Tắc ruột

 

+Tắc tá tràng

 

+Megacolon

 

+Thủng ống tiêu hóa do nguyên nhân khác.

 

+Huyết khối động mạch mạc treo.

 

3. ĐIỀU TRỊ

 

3.1. Nguyên tắc điều trị

 

-Điều trị ngay không trì hoãn khi nghi ngờ NEC

 

-Chủ động các biện pháp điều trị để ngăn chặn sự tiến triển của NEC

 

3.2. Điều trị cụ thể

 

3.2.1. Điều trị hỗ trợ

 

-Nhịn ăn, nuôi dưỡng tĩnh mạch hoàn toàn

 

-Nhanh chóng giảm áp lực đường ruột bằng sonde dạ dày

 

-Đảm bảo đủ dịch/ tưới máu mạc treo:

 

+Đảm bảo nước tiểu 1-3ml/kg/giờ

+Bù dịch bằng 0.9% NaCl nếu cần

+Dopamine 2-3 mcg/kg/phút

-Thở oxy, thở máy nếu cần, chống chỉ định CPAP

 

-Giảm đau: Fentanyl 2-4 mcg/kg/giờ nếu bệnh nhân thở máy