I. ĐẠI CƯƠNG

Là phẫu thuật lấy bỏ phần lưỡi phía sau V lưỡi.

II. CHỈ ĐỊNH

Ung thư đáy lưỡi nhỏ và vừa.

III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Khối u lan rộng ra ngoài đáy lưỡi hoặc vượt qua đường giữa.

- Ung thư không biệt hóa, lymphome, sarcome.

IV. CHUẨN BỊ

1. Người thực hiện

Bác sĩ chuyên khoa I Tai Mũi Họng có kinh nghiệm trong phẫu thuật đầu cổ, bác sĩ phẫu thuật đầu cổ.

2. Phương tiện

- Bộ phẫu thuật phần mềm.

- Cưa cắt xương, khoan cưa.

- Bộ cố định xương bằng nẹp vít.

3. Người bệnh

- Giải thích kỹ về phẫu thuật cho người bệnh.

- Các xét nghiệm cơ bản, CT scan để đánh giá độ lan rộng cũng như di căn hạch.

4. Hồ sơ bệnh án

Theo quy định của Bộ Y tế.

V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

1. Vô cảm

Gây mê nội khí quản (có thể mở khí quản).

2. Tư thế

- Người bệnh nằm ngửa, kê gối vai, đầu ngửa tối đa và quay về bên lành.

- Phẫu thuật viên đứng bên phải người bệnh, phụ 1 đứng bên trái, phụ 2 đứng phía đầu người bệnh.

- Điều dưỡng dụng cụ và bàn dụng cụ ở bên trái phía dưới, đối diện với phẫu thuật viên.

3. Kỹ thuật

Thì 1:

- Rạch da đi từ điểm giữa môi dưới vòng quanh cằm xuống cổ và chạy song song với xương hàm dưới, cách xương hàm dưới 2 khoát ngón tay tới gần mỏm chũm.

- Nếu có chỉ định nạo vét hạch cổ kết hợp thì rạch tiếp tục dọc bờ trước cơ ức đòn chũm đến giữa xương đòn.

- Bóc tách vạt da bộc lộ trường phẫu thuật hạch cổ và xương hàm dưới.

Thì 2: Nạo vét hạch cổ

- Nạo vét hạch chọn lọc nếu No: nạo vét hạch nhóm I, II và III.

- Nạo vét hạch 2 bên nếu N1, N2, N3.

Thì 3: Cắt xương hàm dưới

Dùng cưa cắt xương hàm dưới ở gần góc hàm (lưu ý cắt theo hình zic zắc để sau cố định.

Thì 4: Bộc lộ u

Sau khi cắt xương hàm dưới kéo sang 2 bên, thành bên họng được mở để bộc lộ rõ vùng đáy lưỡi và khối u. Chú ý tránh làm tổn thương dây IX, XII.

Thì 5: Cắt u

Dùng dao điện cắt u, ngoài ranh giới u từ 1,5 - 2 cm, đến vị trí sinh thiết tức thì vùng rìa âm tính. Phần khối u phải được cắt liền một khối với tổ chức nạo vét hạch cổ.

Thì 6: Đóng hố phẫu thuật

- Đóng đáy lưỡi theo lớp bằng Vicryl 2.0 hoặc 1.0.

- Khâu ống họng theo lớp bằng Vicryl 4.0 hoặc 3.0.

- Cố định lại xương hàm dưới bằng nẹp vít.

- Đặt dẫn lưu kín, khâu da 2 lớp, chú ý khâu đúng viền môi.

- Đặt ống thông cho ăn.

VI. THEO DÕI

- Người bệnh được theo dõi sát ở phòng hồi sức 24 giờ đầu: chảy máu, mạch, huyết áp.

- Khó thở (nếu không mở khí quản).

- Cho ăn qua ống thông.

- Dẫn lưu: thường rút sau 2 - 3 ngày.

VII. TAI BIẾN VÀ XỬ TRÍ

- Khó thở: cho thuốc chống phù nề, có thể phải mở khí quản (nếu chưa mở lúc phẫu thuật).

- Rò nước bọt nhất là sau tia xạ hậu phẫu.

- Nhiễm trùng: dùng kháng sinh thích hợp.

- Viêm xương hàm dưới.