I. ĐẠI CƯƠNG

- Tạo hình họng - màn hầu bằng vạt cơ - niêm mạc thành sau họng là một phẫu thuật giải quyết các khuyết tật vùng họng, màn hầu để hoàn thiện chức năng ngôn ngữ.

- Phẫu thuật này ngày nay ít được sử dụng.

II. CHỈ ĐỊNH

- Khe hở vòm miệng.

- Khoang họng rộng.

- Không có màn hầu, lưỡi gà.

III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

Chống chỉ định chung của phẫu thuật gây mê.

IV. CHUẨN BỊ

1. Người thực hiện

Phẫu thuật viên là bác sĩ chuyên khoa cấp I Tai Mũi Họng có kinh nghiệm về phẫu thuật họng - màn hầu.

2. Phương tiện

Bộ dụng cụ phẫu thuật màn hầu.

3. Người bệnh

- Khám toàn thân để phát hiện các dị tật phối hợp.

- Khám vùng họng - màn hầu đánh giá tình trạng khuyết tật về mặt giải phẫu.

- Đánh giá tình trạng khuyết tật về ngôn ngữ.

4. Hồ sơ bệnh án

- Làm các xét nghiệm cơ bản.

- Hoàn chỉnh hồ sơ bệnh án theo quy định chung.

V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

1. Vô cảm

Gây mê nội khí quản.

2. Tư thế

- Người bệnh kê cao vai, đầu ngửa tối đa.

- Phẫu thuật viên đeo đèn Clar, ngồi phía đầu người bệnh.

- Phụ mổ 1 đứng bên trái người bệnh, phụ mổ 2 đứng bên phải.

3. Kỹ thuật

3.1. Thì tạo vạt tổ chức sau họng

- Dùng lidocain 1% tiêm bóc tách niêm mạc thành sau họng, sát cân trước sống.

- Dùng dao mổ rạch niêm mạc, tổ chức dưới niêm mạc hình chữ U ngược, sâu tới sát cân trước sống, trên sát vòm, hai bên dọc theo trụ sau amidan xuống đến cực dưới amidan, bóc tách tạo vạt tổ chức có chân nuôi ở dưới.

3.2. Thì giải quyết khe hở vòm miệng

- Tiêm lidocain 1% giữa hai lớp niêm mạc phía miệng và phía mũi.

- Rạch niêm mạc dọc theo bờ tự do của khe hở.

- Bóc tách giải phóng hai lớp niêm mạc.

- Khâu lớp niêm mạc phía mũi, tạo mặt nhám quay xuống phía miệng. Trường hợp khoang họng rộng, không có lưỡi gà, màn hầu thì rạch niêm mạc theo hình cung úp, bóc tách lật niêm mạc phía miệng xuống dưới.

3.3. Khâu vạt tổ chức sau họng

- Kéo vạt tổ chức sau họng lên khâu đính từng mũi rời lên mặt nhám của màn hầu.

- Trường hợp vạt tổ chức sau họng quá căng, có thể rạch hai đường song song với cung răng để giảm căng.

VI. THEO DÕI VÀ CHĂM SÓC

- Ăn qua ống sonde trong 3 ngày.

- Kháng sinh, chống phù nề trong 1 tuần.

- Sau 6 tháng phẫu thuật thì 2 cắt chân nuôi vạt sau họng.

- Hướng dẫn luyện tập phát âm.

VII. TAI BIẾN VÀ XỬ TRÍ

- Chảy máu: từ thành sau họng hoặc bờ tự do của vạt tổ chức sau họng. Tiến hành nhét bấc qua mũi xuống tận thành sau họng.

- Khó thở: do người bệnh chưa quen với khoang họng mới bị khâu hẹp. Dùng thuốc chống phù nề, an thần nhẹ và giải thích cho người bệnh.

- Nhiễm khuẩn vết mổ, có thể làm bục vết khâu: khâu lại ngay hoặc nếu bục nhỏ để lại đến khi phẫu thuật thì 2 sẽ khâu.